Kral Midas Efsanesi; Sanat, eğlence ve şarap Tanrısı Dionysos ve alayı Frigya yaylarında oradan oraya dolaşırken, yaşlı Silenos, yorulur bir ağaç gölgesinde uyuyakalır.
Bulanlar alay edip aşağılayarak Kral Midas’a getirirler. Midas, Silenos’u on gün krallar gibi ağırlar ve Dionysos’a götürür.
Tanrı çok memnun olur ve Midas’a ” dile benden ne dilersen ” der.
Midas; “Her tuttuğum altın olsun“
Midas’ın her tuttuğu hakikaten altın olur. Kral mutlu ve çok sevinçlidir. Akşam olur,
büyük bir iştahla sofraya oturur.
Evet her tuttuğu altın olmaktadır. Ekmeği, yemeği hatta sevmek için sarıldığı güzel kızı’da. Kral pişman olur ve isteğinin yanlışlığını anlar.
Tanrıdan, dileğini geri almasını ister. Yoksa açlıktan ölecektir.
Tanrı. Paktolos* ırmağında yıkanmasını söyler.
Midas, Paktolos Irmağında yıkanır, dileğinden kurtulur, ırmağın kumları altın olur.
Irmağın kıyısında yer alan SARDES kenti, ırmaktan topladığı altınla zengin olur.
Dünyada ki ilk parayı basarlar. “Karun gibi zengin” sözü. SARDES Kralı Kraisos için söylenmiştir.
Kral Midas Kimdir?
Anadolu’da Sakarya Nehri’nin kıyısına kurulan uygarlık Frigya’nın en büyük krallarından biri olan Midas; Yunan mitolojisinde tartışmaya neden olan karakterlerden biridir. Pek çok kaynakta hakkında farklı bilgiler ve efsaneler anlatılır. Hırsı ve açgözlülüğü ile nam salmış bir kral olsa da gözü gibi baktığı bir gül bahçesinin olması, ince bir kişiliği olduğunu gösterir. Üstelik kulakları ile ilgili yayılan söylentiler nedeniyle utangaç ve özgüvensiz tarafları da vardır.
Kral Midas’ın hüküm sürdüğü toprakların başkenti olan Gordion, bugünkü Yassıhöyük bölgesinde yer almaktadır. Yıllar önce yapılan bir kazı çalışmasında bu bölgede yerin metrelerce altında bit tümülüs bulunmuştur. Tümülüste M.Ö. 700’lü yıllardan kaldığı düşünülen bir mezar vardır ve mezardaki iskeletin Midas’a ait olduğu düşünülmektedir. Kafatası üzerinde yapılan araştırmalar sonucu gerçekten kulak yapısının normalden farklı ve kulaklarının da uzun olduğunu göstermektedir. Aynı zamanda kafatasının şekli ya genetik bir sorundan kaynaklı şekil bozukluğu olduğunu ya da kafasına aldığı darbe sonucu öldüğünü göstermektedir. Kral Midas’ın kafatası, bugün Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
“Midas’ın Kulakları Eşek Kulakları!”
Zamanın birinde Apollon ile Pan arasında bir müzik yarışması düzenlenmiş. Kral Midas da bu yarışmadaki jüri üyelerinden biri olarak seçilmiş. Pan kaval çalıyor, Apollon ise lir çalarak yarışıyormuş. Diğer jüri üyesi dağların tanrısı Tmolos oyunu Apollon’a vermiş. Midas ise oyunu Pan’dan yana kullanmış. Apollon bu duruma çok sinirlenmiş ve sanatını değerlendiremediğini düşünerek, Midas’ın kulaklarını eşek kulaklarına çevirmiş.
Kral Midas kulaklarını uzun süre halktan saklamayı başarmış. Bunun için kafasından hiç çıkarmadığı külahı ile dolaşırmış. Fakat saçları çok fazla uzamış ve berbere gitmesi gerekmiş. Berberi kulaklarını gördüğünde, Midas bu sırrı kimse ile paylaşmamasını emretmiş. Berber bu sırrı saklamaya çalışsa da dayanamamış ve bir kuyuya gidip bağırmış: “Midas’ın Kulakları Eşek Kulakları!” Bu sözler kuyudaki sudan taşıp, rüzgara ulaşıp her yere yayılmış. Midas’ın halkı tüm sırrı öğrenmiş olmuş.
Midas halkının yakıştırmalarına dayanamayıp kulaklarını kestirmiş. Ama ne kadar kestirirse kestirsin kulakları uzamaya devam etmiş. Halkı Midas’la “eşek kulaklı Midas” diye alay etmeye başlamış. İtibarını yitiren Midas ise tanrıya yalvarmış: “Tanrım kulaklarımı düzelt ve tüm servetimi elimden al.” bu yalvarışından sonra tanrı onu bağışlamış ve kulaklarını düzeltmiş. Ama çok geçmeden ve kimse görmeden de canını yani tüm servetini almış.
Eşek kulak efsanesine farklı bir yaklaşım ise Midas’ın genetik bir hastalık nedeniyle asimetrik kulaklara sahip olduğudur. Bu hastalık yüzünden Midas’ın kulaklarından biri aşağıda, biri yukarıdaymış. Kafatasının da şekilsiz olduğu düşünülen Midas, bu durumdan utandığı için hep şapka ile dolaşırmış. Midas’ın eşek kulaklarının olduğuna duyulan inanış da bu nedenle ortaya çıkmış. İlk efsaneye göre daha mantıklı bir yaklaşım olduğunu söylemek mümkün. Geçtiğimiz yıllarda yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan bulgular da bu savı kanıtlar niteliktedir.
Bilgi:
DIONYSOS Üzüm. Şarap, eğlence, sanat Tanrısı, Antik tiyatrolarda, Dionysos Sunağı bulunurdu. Önce bu sunağa adaklar sunulur sonra gösteriye geçilirdi.
DİONYSOS, çocukluğunda Silenos’un himayesinde büyüdüğü için, ona çok değer verirdi.
DIONYSOS, Çoğu kez genç ve güzel bir delikanlı olarak gösterilir.
Dionysos Alayı; Geceleri dağarda meşalelerle ve dans ederek dolaşırlar. Bir sevinç fırtınası koparırlardı.
SİLENOS, İhtiyar ama akıllı ve müzik ustasıdır.
SİLENOS, Yaşlanmış Satyr’lere verilen genel bir isimdir.
PAKTOLOS Irmağı, Gediz Nehri
SARDES Kenti; Salihli!ye bağlı sart köyünde
