Orman Yaratığı Pitsen; Pitsen (veya Pisten) – Türk, Tatar ve Altay halk inancında maymun ruh.
Pistin veya Misten de denir. Moğollar Mesen olarak söylerler.
Özellikleri
Tatarlar, çirkin yüzlü kır saçlı kadına benzeyen maymun kılığındaki orman yaratığına Matsın veya Mitçin derler. Kambur, uzun boylu, tüylü maymun kılığındaki bu orman ruhu genelde avcıların evinde yaşar. Ormana yalnız gelen insanları orman içindeki uçuruma götürüp orada öldürürmüş. Çocukları anne babalarından çalıp, onları ıstırap içinde öldürür. Genç kıza dönüşür ve insanla ilişkiye girer. Anlatıldığına göre bir avcı, ormanın içinde güzel bir genç kız bulur ve onunla evlenir. Birden zengin olurlar. Bir keresinde eve geldiğinde onu kertenkeleler yerken, uzun dişli bir canavar olarak görür. Korkuyla bağırınca eşi ve serveti ortadan kaybolur.
Kırgız kültüründeki Mıstan ile de bağlantılı olabilir. Mıstan Kempir çirkin bir kocakarıyı veya bir dev anasını ifâde eder. Ormanda yalnız gezilmemesi gerektiğini vurgular.
Mıstan
Türk ve Altay halk kültüründe ve mitolojisinde Cadı anlamına gelir. Pitsen/Pisten ile bağlantılı bir varlıktır. Mastan, Mustan veya Misten de denir. Çirkin suratlı yaşlı bir kadındır. İnasanların kanını emer veya kaçırıp yer. Mastan (Mıstan) Kempir adlı bir dev anasından bahsedilir, dev cadı olarak anlamak mümkündür.
Mite
Türk, Tatar ve Altay halk kültüründe Bit Cadısı. Bite veya Pite de denir. Pitsen/Pisten ile bağlantılı bir varlıktır. Üstü başı pislik içindedir.
İhtiyar bir kadın kılığındadır. Bazen 12-13 yaşlarında bir çocuğa dönüşüverir. İnsanların arasında dolaşarak genç ve saf kızları kandırıp evine götürür ve onlara başındaki bitleri ve pireleri temizletir. İnsan ayağı değmemiş ormanlarda ve dağlarda yaşar.
Kızların dizkapaklarından kanlarını emer ve birkaç gün sonra öldüklerinde onları yer. Etrafına uyuz hastalığı ile bit ve pire saçar. İnsanlar tarafından kandırılarak bilmediği yerlere gitmemeyi vurgulayan bir karakterdir. Sözcük, bitmek, yokolmak anlamlarını da içerir. Bit sözcüğünden türemiştir, bitli demektir.
