Dünyanın her kültürünün kendine has mitolojik hikayeleri var. Yunan mitolojisi ise popüler kültürün etkisiyle en bilinenlerden bir tanesi. Yunan mitolojisinde adını en sık duyduğumuz ve her zaman korkuyla anılan Hades, yeraltı dünyasının ve ölülerin tanrısıdır ama kendisi ölüm değildir. Adı her zaman çok korkunç biriymiş gibi anılsa da aslında Hades, kendi halinde yeraltı dünyasına hükmeden ve kimseye zararı olmayan bir Yunan tanrısıdır.
Bugün mitoloji olarak ansak da bu hikayeler bir dönem Yunan halkının dini inancını anlatıyordu ve yerel halkın en çok korktuğu tanrılardan biri de Hades’ti. Hades aynı zamanda yeraltı dünyasındaki madenlerin de sahibi olduğu için adı zenginlikle bir tutulurdu. Diğer tanrılardan biriydi ve hiç de kötü değildi, yalnızca mekanı biraz karanlıktı. Gelin en bilinen Yunan tanrılarından olan Hades kimdir yakından bakalım ve mitolojideki rolünü tüm detaylarıyla görelim.
Hades kimdir?
Hades, Cronus ve Rhea’nın çocukları olan 12 Yunan tanrısından biridir. Hades adı Yunanca görünmez anlamına gelir. Kendisi yeraltı dünyasının ve ölülerin tanrısıdır ancak ölümün kendisi değildir. Hades yeraltının tüm zenginliklerine de sahip olduğu için Yunanca varlıklı anlamına gelen Plüton olarak da anılır. Demeter ve Zeus’un kızı Persephone, Hades’in eşidir.
Hades’i görünmez yapan miğferidir. Miğferi ile birlikte bir ucu ölümü, bir ucu yaşamı temsil eden iki uçlu bir mızrak taşır. Hades, aynı zamanda ölüler ülkesinin adıdır. Bilinenin aksine Hades kötü bir tanrı değildir. Yeraltı dünyasından pek dışarı çıkmaz ve tanrıların toplantılarına katılmaz. Yalnızca yeraltı dünyasından kaçmak isteyen ya da yeraltı dünyasındaki ruhları çalmak isteyen olursa sinirlenir ve gazabı büyük olur.
Hades ve diğer Yunan tanrılarının ortaya çıkışı:
Tüm Yunan tanrıları, Cronus ve Rhea’nın çocuklarıdır. Cronus, yılan şeklinde bir titandır ve onun soyundan gelenlerin tahtını ele geçireceğinden korktuğu için Hades dahil tüm çocuklarını yutar. Son çocuğu Zeus doğduğu zaman Rhea onun yerine bir kayayı kundakladı ve Cronus kayayı çocuk zannederek yuttu. Böylece Zeus büyüme şansına sahip oldu.
Zeus büyüdüğü zaman Cronus’un karşısına çıktı ve kardeşlerini çıkarmasını istedi. Cronus bunu kabul etmeyince Titanomachy adı verilen titanlar ve tanrılar arasındaki savaş başladı. On yıl süren savaş sonunda kazanan tanrılar oldu Cronus, yuttuğu tüm çocukları çıkarmak zorunda kaldı. Hades ilk doğan çocuk olmasına rağmen Cronus tarafından son çıkarılan çocuktur.
Titanların geri çekilmesi ile birlikte yönetilecek pek çok alan tanrılara kaldı. Savaşın kahramanı olan Zeus tanrıların kralı ilan edilerek Olimpos Dağı’ndaki tahtına yerleşti. Zeus gökyüzü tanrısı oldu, Poseidon denizler tanrısı oldu, Gaia dünya tanrısı oldu ve Hades de yeraltı dünyasının tanrısı oldu. Yani Hades kötü olduğu için değil yalnızca kardeşleriyle böyle bir görev paylaşımı yapıldığı için yeraltının ve ölülerin tanrısıdır.
Hades ne yapıyor?
Hades’in tanrısı olduğu yeraltı dünyasında öldüğü zaman iyi olanlar Elysium’a, ne iyi ne kötü olanlar Asphodel’e, tanrıların düşman olanlar ve katiller ise Tartarus’a giderler. Bilinenin aksine bu yargılamayı Hades yapmaz çünkü yeraltı dünyasının yargıçları vardır. Yine bilinenin aksine Hades kötülere işkence de yapmaz. Hades yalnızca yeraltı dünyasını yönetir.
Tanrıların kralı Zeus gibi yeraltı dünyasının tanrısı Hades de yaşayan insanlara rüya gönderebilir. Yeraltı dünyasının boynuz kapısından çıkan rüyalar güzel, fildişi kapısından çıkan rüyalar ise kötü yani kabustur. Yeraltı dünyasına giren tüm yaşayanlar ölür. Bu nedenle Hades, yeraltı dünyasından biri kaçmaya çalışırsa ya da buradaki ruhları çalmaya çalışan olursa sinirlenir ve gazabı çok korkunç olur.
Odysseus, Orpheus, Theseus, Herkül ve Evridiki gibi az sayıda kahraman yeraltı dünyasına girmiş ve canlı olarak çıkmayı başarmışlardır. Hatta Herkül, yeraltı dünyasını koruyan üç başlı köpek Cerberus’la bile savaşmıştır. Cerberus, yeraltı dünyasında Hades’le birlikte çalışan pek isimden biridir. Ölümün ta kendisi olan tanrı Thanatos da Hades’le birlikte çalışır.
Rutin yeraltı dünyası işleri dışında Hades pek ortalarda görünmez. Diğer tanrılar gibi övünmez, dünyada gezmez, yaşayanlara karışmaz, pek konuşmaz ve hatta diğer tanrılarla birlikte Olimpos Dağı’nda düzenlenen şölenlere bile gitmez. Hades, yeraltı dünyasının görünmezliğini sever. Bir gün kardeşi denizler tanrısı Poseidon onu sinirlendirmek için yeri yardı ve yeraltı dünyasını açığa çıkardı. Hades bu duruma o kadar sinirlendi ki ölüler ordusu ile Atlantis’i yerle bir etti.
Hades’in eşi Persephone’yi kaçırma hikayesi:
Tanrılar kralı Zeus’un eşi Demeter, bereket ve tarım tanrıçasıdır. Zeus ve Demeter’in kızı Persephone çok güzeldir ve Hades ona aşık olur. Bir rivayete göre Hades’in yeraltı dünyasından çıkmasının tek nedeni Persephone’yi izlemektir. Diğer bir rivayette ise Zeus’tan gelini olması için bir kızını feda etmesini ister. Her iki hikayede de sonuç olarak Hades, Persephone’yi bir şekilde kaçırır ve yeraltı dünyasının tanrıçası yapar.
Bereket ve tarım tanrıçası Demeter kızının kaybolduğunu duyunca tüm diyarları karış karış gezerek Persephone’yi arar. Onun Hades’in yanında olduğunu duyunca işi gücü bırakır ve onu almak için Zeus’un Hades ile konuşmasını ister. Fakat artık Persephone yeraltı dünyasının tanrıçasıdır ve oradan tamamen ayrılması imkansızdır.
Hades, Zeus ve Demeter ile anlaştı. Bu anlaşmaya göre Persephone yılın belirli zamanlarını ailesiyle, diğer zamanlarını ise yeraltı dünyasında geçirecekti. Derler ki Demeter kızına kavuştuğu zamanlarda ilkbahar ve yaz mevsimleri yaşanır, dünya berekete kavuşur. Persephone yeraltı dünyasına döndüğü zamanlarda ise Demeter yasa büründüğü için bereketsız kış ve sonbahar mevsimleri yaşanır.
Hades neden kötü biliniyor?
Yunan mitolojisindeki diğer tanrılar sıradan halkın arasına karıştıkları için tanınıyorlardı ve gazaplı olsalar bile anlaşılıyorlardı. Ancak Hades yeraltı dünyasından nadir çıktığı için ondan korkuluyordu. Yeraltı dünyasının karanlık bir yer olduğunu ve ölümün de yaşayanların en büyük korkusu olduğunu düşünürsek Hades’in kötü ve korkunç biri olarak bilinmesi normal. Ancak hikayelerden gördüğümüz kadarıyla kendisi yalnızca kötü bir yerin yöneticisi olan kendi halinde bir tanrı.
Yeraltı dünyasının ve ölülerin tanrısı olan Hades kimdir sorusunu yanıtlayarak Yunan mitolojisindeki yerinden bahsettik. Hem zenginlik
hem görünmezlik hem de ölüm anlamına gelen Hades, şüphesiz Yunan mitolojisindeki en ilgi çekici karakterlerden bir tanesi. Düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.