Seri ve Hurri (Hitit Mitolojisi)
Seri ve Hurri, bilinen kaynaklarda neredeyse her zaman birlikte görünen bir çift teriomorfik Hurri tanrısıydı
Hurri hava tanrısı teššub’un arabasını çektiklerine inanılıyordu . Šeri ayrıca dilekçe sahipleri ile efendisi arasında arabuluculuk yapan bir tanrı işlevi görebilir, ancak hurri’ye hiçbir zaman bireysel bir rol atanmamıştır. Hurri adak listelerinde ve teoforik isimlerde yer almanın yanı sıra , örneğin Nuzi’den Šeri ve Ḫurri, Hitit ve Mezopotamya kaynaklarında da tasdik edilmektedir .
Hititler onları panteonlarına dahil ederken Teššub ve çevresindeki diğer tanrıların yanı sıra, Mezopotamya’da bunun yerine Adad ile ilişkilendirilmeye başlandı .
İsimler
Šeri ve Ḫurri, bilinen metinlerde neredeyse her zaman bir çift olarak geçer. En eski kaynaklarda isimlerin yazılışları Šēriš (veya Šerriš) ve Ḫurra idi, ancak daha sonra Šeri (Šerri) ve Ḫurri biçimleri hakim oldu. Emar’da Hurraš ve Šeliš formları tasdik edilmiştir.
Neo-Asur kaynaklarında bir dizi benzersiz varyant da tanımlanmıştır , örneğin Ermiš ve Ḫurmiš. Erken bilimsel araştırmalarda kabul edilmiş olsa da, Šeri’nin adının ( yerel alfabetik yazıda ṯr olarak yazılmış) Ugaritik bir biçiminin de tasdik edildiği görüşünün, artık šarri kelimesinin yanlış okunmasından kaynaklanan bir hata olduğu kabul edilmektedir..
Standart hece çiz yazısında her iki ad da ikibelirteçten biriyle yazılabilir , dingir veya gud .
Šeri ve Ḫurri adlarının sırasıyla “sabah”/”gündüz” ve “akşam”/”gece” olarak çevrilebileceği öne sürülmüştür. Volkert Haas bunun yerine onları “tahtın koruyucusu” ( kasırga šerše’den , “taht”) ve ” sulayıcı” (Urartuca ḫurrišḫe ile benzetme yaparak ) olarak etimolojikleştirdi. Ancak şimdiye kadar hiçbir öneri evrensel kabul görmedi.
Karakter ve ikonografi
Šeri ve Ḫurri hayırsever tanrılar olarak görülüyordu ve tek bir metinde “iki dürüst olan” šinurḫina lakabıyla birlikte anılıyorlar . Emar’dan alınan bir sözlük liste, bu terimi , apotropaik figür çiftlerini belirtmek için kullanılan Sümerce maštabba , “ikizler” kelimesiyle eşitler . Šeri’nin zaman zaman dilekçe sahipleri ile efendisi arasında arabuluculuk yapabilen bir ilah olarak kendi başına tasdik edilir, ancak bilinen hiçbir kaynak Hurri’ye herhangi bir bireysel özellik atfetmez.
Bilinen metinlerde Šeri ve Ḫurri tutarlı bir şekilde teriomorfik olarak tanımlanır . Hurri hava tanrısı Teššub’un ilahi boğaları olarak görülüyorlardı . Arabasını çektiklerine inanılıyordu. Alfonso Archi’ye göre, bir hava tanrısının arabasını çizen iki boğaya ilişkin ilk referanslar Ebla’daki metinlerden gelmektedir ve Šeri ve Ḫurri’nin, Halab’ın Hadda çemberinden önceden var olan figürlerin yalnızca Hurri isimleri olması olasıdır . bu metin külliyatında . İki boğa tarafından çekilen bir arabadaki bir hava tanrısının tasvirleri, her iki kuzey sanatının da iyi bir şekilde kanıtlanmıştır.suriye ve anadolu Yazılıkaya’da Šeri ve Ḫurri, Teššub ve ailesinin ( Ḫepat , Šarruma , Allanzu ve Kunzišalli) yanında tasvir edilebilir, Ancak bu sonuç herkes tarafından kabul edilir. edilmemektedir.
Bazen bu siteden iki boğa benzeri figürün (28 ve 29 numaralı kabartmalar) onları temsil ettiği tartışılır, ancak kısmen antropomorfik görünümleri nedeniyle bu makul bir yorum olarak görülmez. Piotr Taracha bunun yerine onları “Dünyanın bir sembolü üzerinde duran ve Cennetin bir sembolünü destekleyen boğa adamlar” olarak etiketler.
Frans Wiggermann, bu figürleri Mezopotamya kusarikku’nun bir uyarlaması olarak yorumluyor ve benzer şekilde bunları sadecedünyayı ve cenneti desteklemeleri gerektiği sonucuna varıyor . Malatya’dan bir ortostat kabartmasında ve Hasanlu’nun altın kasesinde Şeri ve Hurri’nin olası tasvirleri de tespit edilmiştir .
İbadet
Šeri ve Ḫurri, genellikle adak listeleri ve yeminler gibi Hurri dini metinlerinde geçer. İlkinde, onları genellikle Teššub’un maiyetinin üyeleri arasında sayılan iki dağ tanrısı olan Hazzi ve Namni takip eder. Onların onuruna söylenen şarkılara yapılan atıflar da bilinmektedir. Šeri’yi çağrıştıran en eski teoforik isimler,Eski Babil döneminden Yukarı Mezopotamya’dan bilinmektedir .
Bir örnek Šeriš-adal’dır (“Šeri güçlüdür”). hurri (bu bağlamda hurra olarak yazılır) Nuzi’den teoforik adlarda bir unsur olarak görünür ., ancak nadiren ve Šeri bu metin külliyatında daha sık geçer .
Hitit resepsiyonu
Šeri ve Ḫurri , Teššub ve çevresinin diğer üyeleriyle birlikte Hitit İmparatorluğu’nun panteonuna dahil edildi . Hattuşa’dan gelen metinlerde Hurri bağlamında geçerler . II. Muwatalli’nin bir duasında ( CTH 381), Šeri, ilahi meclis önünde kral adına arabuluculuk yapar. Diğer metinlerde, her iki boğa da savaşta krallara eşlik eder ve Hitit kültüründe kraliyet koruyucu tanrıları olarak işlev görmüş olabilirler.
Ayrıca Šapinuwa’dan kaluti’de (Hurri adak listeleri) bir çift olarak görünürler . KUB 7.60 metni, düşmanın bir şehrinin Šeri ve Ḫurri için yeniden inşayı önlemek için sonsuza dek otlayacakları bir otlağa dönüştürüldüğü bir lanet formülü içerir.
Allani , Mušītu (tanrılaştırılmış gece), Ḫazzi ve Namni gibi tanrıların yanı sıra Šeri ve hurri’den bahseden Emar’dan gelen bir ritüel metnin, yerel Akad lehçesiyle yazılmış olmasına rağmen , bir Hurro-Hitit orijinaline dayandığı tahmin ediliyor.
Mezopotamya resepsiyonu
Hem Babil’de hem de Asur’da Şeri ve HurriMezopotamya panteonuna dahil edildi . Daniel Schwemer’e göre, ikinci bölgede bu fenomen, Asur toprakları üzerindeki bir Hurri (özellikle mitanni ) yönetiminin bir kalıntısı olarak kabul edilebilir. Beate Pongratz-Leisten, I. Adad-nirari’nin Asur devletinin devlet panteonuna resmi girişini yaptığına inanıyor. İlk önce Orta Asur perspektifi ait bir taçgiyme ritüelinde ve daha sonra Assur’daki Adad tapınağında tapınılan tanrılar arasında görünürler .takultu metinlerinde ve diğer kaynaklarda listelenmiştir .
Babil’de Šeri, Bāna-ša-Šēriš gibi Orta Babil döneminde Akadca teoforik isimlerde görünür . An = Anum (tablet III, satırlar 233-234) tanrı listesinde Adad’ın iki boğasından biri olarak Māgiru (“itaatkar”) ile birlikte bahsedilir , ancak Wilfred G. Lambert’e göre, hurri’nin yerine ikinci tanrı olağandışıdır ve aynı listenin başka yerlerinde bu tanrı, bunun yerine Ninshubur tapınağı Akkil’in “habercisi” ( gu-za-lá ) olarak geçer (tablet I, satır 255).
Daniel Schwemer, bu girişi olası bir yazı hatası olarak değerlendiriyor ve benzer şekilde teoride hurri’nin Šeri’den sonra görünmesinin bekleneceğini belirtiyor.
Volkert Haas, tanrı Šerum’u Šeri’nin Akadlaştırılmış bir formu olarak yorumladı, ancak Daniel Schwemer’e göre bu iki teonim birbiriyle ilişkili değil.
Šeri, Ḫurri veya Teššub ( örneğin Tilla veya Sarruma ) ile ilişkili diğer tanrılar ile Neo-Asur ve Geç Babil dönemlerine ait aramice kaynaklarda Adad’ın astı olarak tasdik edilen ilahi bir buzağı olan Būru arasında herhangi bir bağlantı olup olmadığı bilinmemektedir. .
Mitoloji
Hititçe çevirilerden bilinen bir dizi Hurri efsanesi olan Kumarbi Döngüsünde Šeri ve Ḫurri , Teššub’un müttefikleri olarak görünür. Kumarbi Şarkısı’nda Šeri , Teššub’a belirli tanrıları lanetlemekten kaçınması gerektiğini ve Ea’nın seçildiğini söyler. Eksik koruma nedeniyle bunun nedeni, Ea’nın hikayenin bu noktasında düşman edilmemesi gereken tarafsız bir taraf olması mı yoksa boğanın onu özellikle tehlikeli bir rakip olarak görmesi mi olduğu bilinmiyor.
Ullikummi’nin Şarkısı’nda Teššub , adını taşıyan taş devle savaşmaya karar verdiğinde, kardeşi Tašmišu’ya otlağından boğayı getirdikten sonra Šeri’nin boynuzlarını mesh etmesini emreder .
İkinci boğa bu efsanede Tilla olarak anılır .
Piotr Taracha, bu tanrının, Hurrilerin yaşadığı bölgenin doğu kesiminden kaynaklanan bir gelenekte Hurri’nin bir karşılığı olduğunu varsayar. Bununla birlikte, Tilla’nın bağımsız bir tanrı olduğu en iyi şekilde Nuzi’den gelen metinlerde tasdik edilir ve onu ilahi bir boğa olarak yorumlama lehine başka bir kanıt yoktur.
