Cailleach; Büyük Kelt atalarından biri olan Cailleach, soğuğun ve rüzgarların tanrıçasıydı.
Bazen Peçeli veya Kış Kraliçesi olarak bilinen Cailleach, kışın uzunluğunu ve sertliğini belirledi. Hem ilahi cadı hem de yaratıcı tanrı olarak, şairler ve yazarlar için popüler bir konu olmaya devam ediyor.
Cailleach, İskoçya, İrlanda ve Man Adası’nda yaşadı ve bu bölgelerde birçok yer ona adanmış durumda.
etimoloji
Cailleach, hem İskoç hem de İrlanda Galcesinde “yaşlı kadın” veya “cadı” anlamına gelen yaygın bir kelimedir. Bu güncel kelime , Eski Galce’de “örtülü” anlamına gelen Caillech teriminden türemiştir Bu terimler, caillin gibi kadınları tanımlayan diğer pek çok kişiyle paylaşılan bir temel kökten kaynaklanmaktadır .
Şairler zaman içinde ona farklı isimler verdiler: Digdi (veya Digde), Milucra, Biróg ( Uzun Kollu Lugh’u bebekken kurtaran peri kadın ), Buí (Lugh’un eşlerinden biri) ve Burach. Bunların birçoğunun tamamen ayrı karakterler olması nedeniyle, bazı akademisyenler Cailleach’in bir addan çok bir unvan olduğuna inanıyor – herhangi bir yaşlı kadına cailleach denilebilir .
En göze çarpan unvanı Cailleach Bhéara idi ve onu kışın efendisi olarak ortaya koyuyordu. Onun için adlandırılan birçok bölge, genellikle ona kendi manzaralarını yansıtan benzersiz unvanlar verdi. Örnekler arasında İrlanda’nın Cork ilçesindeki An Chailleach Bhéara (Beara Cadısı) ve İskoçya’daki “Fırtına Cadı(lar)ı” sayılabilir.
Öznitellikler
Cailleach, öncelikle, bazen tek gözlü, örtülü yaşlı bir kadın olarak görünür. Cildi ölümcül derecede solgun veya maviydi, dişleri kırmızıydı ve kıyafetleri kafataslarıyla süslenmişti.
Dağları aşabilir ve fırtınalara binebilirdi. Manx geleneğinde Cailleach, dev bir kuşa dönüşebilen bir şekil değiştiriciydi.
Peçeli, bilinen manzaranın çoğunu şekillendiren bir yaratıcı tanrıydı; kasıtlı olarak yapıp yapmadığı belirsizliğini koruyor. Yaratma ve yok etme araçları arasında fırtınaları ve gök gürültüsünü kontrol edebildiği çekici de vardı. Bazı efsanelerde, ara sıra taşan ve toprağı sular altında bırakan bir kuyuyu da kontrol ediyordu.
Cailleach ne tamamen iyi ne de tamamen kötüydü; niyeti masaldan hikayeye değişiyordu. Fırtınalar ve gök gürültüsüyle olan ilişkisi sayesinde, doğal ve vahşi bir yıkıcı güçtü. Buna rağmen, karanlık kış aylarında hem vahşi hem de evcil hayvanlara derinden baktı.
Galce konuşulan üç bölgenin hepsinde, kış açlığından cesaret alan kurtların koruyucusuydu; İskoçya’da geyik çobanı olarak da görev yaptı.
Cailleach hem eskimeyen hem de ölümsüzdü; kış yerini bahara bırakırken, onu gençliğe döndüren bir kuraklığa göğüs gerecekti. Manx efsanesinde, yılın yarısını genç bir kadın olarak ve diğer yarısını yaşlı bir kocakarı olarak geçirdi – yalnızca ikinci yarısında Cailleach olarak biliniyordu. İrlanda’da yedi gençlik dönemi geçirdi ve ardından kalıcı olarak yaşlı kaldı.
Cailleach’in kışı, Brigid‘in ise yazı yönettiği yaz ve kış arasındaki mevsimsel ayrım , iki tanrıçanın birlikteliğini vurguladı. Samhain’de veya 31 Ekim’de Kelt yılı sona erer ve Cailleach’in dönüşü münasebetiyle kış başlar.
İskoçya ve Man Adası’nda Cailleach, 1 Mayıs’ta düzenlenen bir doğurganlık festivali olan Beltane sırasında Brigid’e dönüşür.
Cailleach aynı zamanda bir tahıl tanrıçasıydı , kıştan sağ çıkmada önemli bir kaynaktı. Hasat edilen son tahıl kılıfı ona ithaf edildi ve bir sonraki ekim sezonunun başlaması için kullanıldı.
Birçok İrlanda tanrıçası gibi, Cailleach da egemenlik ve hükümdarlıkla bağlantılıydı. Herhangi birinin ülkeyi yönetebilmesi için önce onun onayını alması gerekiyordu.
İlişkili Olduğu Yerler
Cailleach’in en dikkat çekici özelliklerinden biri, yerlerle ilişkisiydi. Cailleach, Galce konuşan Kelt dünyasında yaşanması zor yerlere bağlıydı. Cailleach’in yerel coğrafyayla diğer tüm Kelt tanrılarından daha fazla bağı vardı.
Birçok yer, Cailleach bağlantılarını bugüne kadar korudu. Bu tür yerler şunları içerir:
- Hag’s Head, County Clare, İrlanda’daki Moher Kayalıkları’nda;
- İrlanda, County Meath’de Slieve na Calliagh’ın tepesindeki Hag’s Chair;
- Argyll ve Bute, İskoçya’daki en büyük dağ olan Ben Cruachan;
- Argyll ve Bute, İskoçya açıklarındaki Corryvreckan Körfezi’nin girdabı;
- Perthshire, İskoçya’da Glen Cailleach ve Glen Lyon yakınlarındaki Tigh nan Cailleach ritüel alanı;
- Beinn na Caillich, Skye Adası, İskoçya’da.
Aile
Cailleach’in birkaç açık aile bağı vardı ve bunların en bilineni, birçok çocuğu olduğu İskoç düzenbaz ruhu Bodach’tı.
Eski bir İrlanda şiirine göre, yedi kez bakireydi ve birçok kocadan birçok çocuğu ve sayısız üvey çocuğu olmasını sağladı. Gençliğinin son dönemi sona erdiğinde, hem kocalarından hem de çocuklarından daha uzun yaşamıştı ve her İrlandalı erkek ve kabilenin anne tarafından atası olduğu söyleniyordu.
mitoloji
Cailleach mitlerinin birçoğu hafızalardan silinmiş olsa da, bazı ritüeller ve gelenekler hala mevcuttur.
Yakacak Odun Toplama
Her yıl Imbolc’ta veya 1 Şubat’ta Cailleach’in kış için yakacak odunu biter. Manx geleneğinde büyük bir kuşa dönüşür ve gagasında yakacak odun toplar. Bu arada İrlanda ve İskoçya’da yaşlı bir kadın olarak yakacak odun topluyor. Kışın daha uzun sürmesini istiyorsa, arayışı için günü güneşli ve aydınlık kılar. Yanlışlıkla fazla uyursa, gün fırtınalı ve gridir. Bu nedenle gelenek, 1 Şubat gri ve kışsa, o yıl kışın daha kısa olacağını söyler; gün aydınlıksa, hazırlığı nedeniyle kış geri dönecektir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde bu gelenek, merkezi ritüeli korurken Cailleach’i kaldırarak Groundhog Day’e dönüştürüldü.
Tigh nan Cailleach
Cailleach, Bodach ve çocukları sığınak arayan Glen Lyon ve Glen Cailleach halkına göründü. Korkunç ünlerine rağmen (ya da belki onlar yüzünden), aileye barınak verildi. Bu dönemde, çevredeki vadiler inanılmaz derecede verimli hale geldi. Cailleach bölgeden ayrılmadan önce insanlara bir veda hediyesi verdi: 1 Mayıs ile 31 Ekim arasında Beltane’den Samhain’e kadar ailesi için taşlar koymaları koşuluyla bölge sonsuza dek verimli olacaktı.
Her yıl bu ritüel tekrarlanır.
Edebiyat
Bakireler sevinirler, Mayıs günü onlara geldiğinde; Benim için keder karşılar, sefilim, ben yaşlı bir cadıyım. -“Beara Cadısının Ağıtı”, çev. Leydi Gregory
Cailleach, çağlar boyunca edebiyatta yer aldı. 8. yüzyıl şiiri “Yaşlı Kadının Ağıtı”nda solmuş gençliğini düşünür ve kaybının yasını tutar. Donald Alexander Mackenzie’nin 20. yüzyılda İskoç folklorunu yeniden anlatımında Cailleach, Kış Kraliçesi Beira oldu. Çalışma, Cailleach’ın klasik karakterizasyonunun çoğunu korudu ve Lady Gregory’nin eski İrlanda masallarının çevirisiyle birlikte, Cailleach mitlerinin en önemli kaynaklarından biri oldu.
Diğer Mitoloji
Cailleach, Kelt tanrıları arasında benzersizdi ve yalnızca Galce konuşulan bölgelerde, yani İrlanda, İskoçya ve Man Adası’nda görülüyordu. Brythonic Kelt bölgeleri benzer cadılar içeren hikayeler anlatırken, bu karakterlerin hiçbiri Cailleach tutarlılığına rakip olamaz. Bu tür cadılar arasında, çocuklara yemek yiyen demir pençeli mavi yüzlü bir Leicester cadısı olan Kara Annis de vardı. Bu cadılar, daha kaprisli Cailleach’ten ziyade, genellikle popüler bir cadı kavramına daha yakındı.
Kelt dünyasının dışında, Cailleach’in bireysel özelliklerine bağlı olarak çok sayıda benzerliği vardır. Bir yaratıcı tanrı olarak Greko-Romen Gaia ile benzerlikler taşıyordu .
Cailleach ayrıca kış ve karanlığın tanrıçası İskandinav tanrısı Skadi’ye ve ayrıca Wotan’ın ( Odin ) karısı ve kışın soğuğunun efendisi Cermen Holle’ye oldukça benziyordu.
Fırtınalı çekici Thor’un çekici Mjolnir’e çok benzese de, Cailleach’in davranışı ve görünümü Thor’un düşmanları olan ayaz devlerine daha yakındı.
Slav mitolojisinde Baba Yaga, Cailleach’in birçok özelliğini taşıyordu. Engel olduğu kadar yardım etmesi de inanılmaz derecede yaşlı bir kadın olan Baba Yaga, Slav folklorunda pek çok kez yer aldı. Sıçrayan tavuk bacaklı kulübesi, Cailleach’in dağlar arasında seyahat ederken yaptığı gibi hareket ediyordu.
