Çocuk Tanrısı Cılka Han ; Türk, Yakut ve Altay mitolojisinde Çocuk Tanrısı. Çocuk doğduğunda kaderini belirler. Doğumu yapan kadını da korur. Çocuğu olamayan kadınlar tarafından ondan çocuk dilenir.
Yakutların mitolojik inançlarında, iyiliksever ve “Ayıhı”lardan olan bir ruhtur. İnanışa göre, “Cılka Han”, çocuk doğduğunda onun kaderini belirler. Mitolojik metinlerde, onun ve eşinin göklerde yaşadığı söylenir. Doğum ruhu çocuk vermediği zaman, Yakutlar çocuğu bu kez “Cılka Han”dan dilerler.1
Canını “Cılka Han’ın verdiği çocuğun geleceği iyi olur ve bu çocuk, herhangi bir hastalıktan veya kazadan dolayı ölmez. Hayvanların telef olduğu veya kuraklık zamanlarda, yine “Cılka Han’a yalvarılıp dua edilir.
Çınkıs Hanım
Türk ve Altay mitolojisinde çocuk tanrıçasıdır. Cılka Han’ın karısıdır. Adı sürekli onunla birlikte anılır. Bebeklerin ve çocukların koruyuculuğunu yapar. Çınkı/Çıngı ateş, kıvılcım demektir. Bu durumda ateşin koruyucu özelliğiyle bağdaştırılabilir. Çocukların da oyuncağı olan Çıngırak ile ilginç bir kökensel ortaklık vardır. Ayrıca Cengiz ismi ile de ilgili görünmektedir. Bu durumda Deniz ve Okyanus anlamları taşır.
Üçmüstü Hanım
Türk ve Altay mitolojisinde çocuk tanrıçasıdır. Çocukları kötü ruhlardan korur. Ayrı bir tanrıça mı yoksa çocuk tanrıçasını tanımlayan bir sıfat mı olduğu konusu kesin değildir.
Üç boynuzu vardır. Burada üç tane, yâni kötücül varlıklara ait olan sayıda (tek rakamlı) boynuzu bulunması ilgi çekicidir. Bu durumdan onun kötücül bir varlık olması gerektiği akla gelir fakat tam aksine çocukları korumaktadır. Buna yönelik yapılabilecek bir açıklama şu olabilir: Çocukları kötü ruhlardan koruduğu için en az bu kötü varlıklar kadar güçlü olmalıdır. Sözcük anlamı, üçlenmiş demektir. Üç boynuz mânâsı taşır.
Etimoloji
(Cıl/Yıl) kökünden türemiştir. Dostluk ve sevgi anlamı içeren bir köktür. Cılga yol demektir ve kader içeriği ile bağlantılı olmalıdır. Türkçe Cıl/Cil sözcüğü kabarmak anlamına gelir ve hamilelik ile bağlantılı olabilir.
